Етӗрне округӗнчи Кӑкшӑм шкулӗнчи медиацентр чӑваш культурине халалласа репортажсем хатӗрлет. Кун пирки Телеграмри «Пуринчен малтан. Ҫывӑрса юлмасан» каналта пӗлтернӗ.
Ҫӗнӗ пуҫарӑва шкул хастарӗсем чӑваш чӗлхи эрнипе ҫыхӑнтарнӑ иккен. «Хальлӗхе вӗсем чӑваш литератури тата чӑваш ӑсти ҫинчен видеороликсем хатӗрленӗ», — тесе хыпарланӑ маларах асӑннӑ ҫӑлкуҫра.
«Центр и периферия» ӑслӑлӑх журналӑн кӑҫалхи пӗрремӗш номерӗнче Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн директорӗн ӑслӑлӑхпа аталану енӗпе ӗҫлекен ҫумӗн Геннадий Николаевӑн, истори наукисен кандидачӗн Геннадий Николаевӑн статйи пичетленсе тухнӑ.
Унта институтӑн ӗҫченӗсен ҫитӗнӗвӗпе паллаштарнӑ. Паянхи куна илсен, асӑннӑ учреждени академи евӗрлӗ центр пулса тӑрать. Унта чӑваш чӗлхин, литературин, историйӗн, археологийӗн, этнологийӗн, антропологийӗн, ӳнерӗн ыйтӑвӗсене теори тата ӑслӑлӑхпа прикладной енӗпе тӗпчет.
РУВИКИн чӑвашла уйрӑмӗ ҫак кунсенче бета-верси шайӗнче ӗҫленинчен тухнӑ. Кун пирки, Чӑваш чӗлхи кунӗ ҫывхарса пынӑ май, ҫӗнӗ энциклопедин Раҫҫей чӗлхисемпе ӗҫлекен пай хыпарлать.
Бета-режимран ҫаван пекех ытти уйрӑмсем те тухнӑ: тутар, пушкӑрт, мӑкшӑ, мари, саха тата ыттисем. Вӗсемсӗр пуҫне тепӗр ҫӗнӗ сакӑр уйрӑм хушӑннӑ — бурят, вепс, ингуш, калмӑк, коми, коми-пермяк, карел (ливвик пуплевӗ) тата хакас чӗлхисен уйрӑмӗсем. Вырӑсла уйрӑма шутласан пурӗ 20 уйрӑм пулать.
РУВИКИнчи чӑвашла уйрӑм иртнӗ ҫул вӗҫӗнче уҫӑлнӑ. Унтанпа вӑл 500 ытла ҫӗнӗ статьяпа пуянланнӑ. РУВИКИн чӑвашла уйрӑмӗнчи материал ытларах пайӗпе Википедирен илнӗскер (вӗсене Creative Commons Attribution-ShareAlike лицензипе килӗшӳллӗн копилесе илнӗ; ку лицензипе килӗшӳллӗн РУВИКИрен те Википедине копилеме юрать), апла пулин те чылай материала якатнӑ, йӗркене кӗртнӗ. Тепӗр уйрӑмлӑх — кунти текстсене ҫырнӑ май чӑваш саспаллисен кириллица пайӗнчи саспаллисемпе усӑ курма тӑрӑшаҫҫӗ, унччен латин пайӗнчисемпе ҫырнисене кириллица пайӗнчи саспалли ҫине ылмаштарса пыраҫҫӗ.
Малашнехи планра — ҫӗнӗ 2.0 калӑплав ҫине, вырӑс уйрӑмӗ пекех, куҫасси.
«Электронлӑ сӑмахсар» сайт паян ҫӗнӗ словарьпе пуянланчӗ. Сӑмах 1982 ҫулта Мефодий Чернов хатӗрлесе кӑларнӑ «Чӑвашла-вырӑсла фразеологи словарӗ» пирки пырать. Ку сӑмахсарта эсир глаголпа ят сӑмах фразеологизмӗсене тупма пултаратӑр. Словарьти чылай статьяна тӗслӗхсемпе ҫирӗплетсе панӑ.
Ку ӗҫе Чӑваш чӗлхин кунӗ ҫывхарса пынӑ май пурнӑҫланӑ. Электронлӑ варианта вырнаҫтарас ӗҫе пурнӑҫлакансем: Николай Плотников (словаре сканерлани, саспаллани, сайта вырнаҫтарни), Алина Иванова (текста саспалланӑ хыҫҫӑн тӳрлетсе тухни).
Аса илтеретпӗр, «Чӑваш чӗлхи лабораторийӗ» тӑрӑшнипе тытса тӑракан «Электронлӑ сӑмахсар» сайтра паянхи куна илес пулсан тӗрлӗ словарьсемпе паллашма пулать: чӑвашла-вырӑсла словарьсем, вырӑсла-чӑвашлисем, ҫавӑн пекех кунта чӑвашла-эсперанто, чӑвашла-нимӗҫле, чӑвашла-тутарла тата ытти куҫару словарӗсем пур. Унсӑр пуҫне сайтра этимологи тата ытти йышши сӑмахсарсене вырнаҫтарнӑ. Паян, тӗслӗхрен, сайт фразеологи словарӗпе пуянланчӗ.
Пушкӑртстанра «Халӑх туслӑхӗ – кӗнекере» наци ача-пӑча литературин регионсен хушшинчи кунӗ иртнӗ. Кун пирки Телеграмри «Пуринчен малтан. Ҫывӑрса юлмасан» каналта пӗлтернӗ.
Мероприятие Ӗпхӳри А.З. Валиди ячӗпе хисепленекен Наци библиотекинче йӗркеленӗ. Унтан Чӑваш Енрен те ҫыравҫӑсем хутшӑннӑ. Вӗсене сӑнӳкерчӗкре курма пулать.
Пушкӑртстанра пурӑнакан чӑвашсемпе те тӗлпулу иртнӗ.
Ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх культура институтӗнче пӗтӗм тӗнчери V ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ иртнӗ. «Тӑван сӑмах – халӑх хӑвачӗ» ят панӑ ӑна.
Конференцие уҫнӑ ҫӗре Культура колледжӗн халӑх инструменчӗсен «Крещендо» ансамблӗ тата Шупашкарти 60-мӗш шкулти ачасем хутшӑннӑ.
Культура институтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, тӑван чӗлхене упраса хӑварас ыйту тавра ҫивӗч калаҫу пулса иртнӗ.
Чӑваш чӗлхи кунне халалласа Чӑваш патшалӑх пукане театрӗнче Чӑваш чӗлхи эрни иртӗ. Вӑл ака уйӑхӗн 24-30-мӗшӗсенче пулӗ.
Эрне ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче «Машукпа Мишук» спектакль кӑтартӗҫ. Ӑна В. Швембергер ӗҫӗпе лартнӑ.
Спектакле театр ака уйӑхӗн 24 тата 25-мӗшӗсенче 12 сехетре, 27-мӗшӗнче 15 сехетре кӑтартӗҫ.
Ака уйӑхӗн 30-мӗшӗнче «Санӑн йыхравна эпӗ илтрӗм» моноспектакль пулӗ. Унӑн авторӗ – Ольга Туркай.
Ҫӗнтерӳ кунӗ тӗлне Шупашкарта чӑвашла баннерсем вырнаҫтарма палӑртнӑ. Акӑ вӗсенчен пӗри. Унта Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗ Анна Иванова сӑнарланнӑ.
101 ҫулти кинемей Зинаида Воронова модельер ӑсталанӑ чӑваш наци кӗпипе. Кун пирки Елизавета Долгова «Контактра» халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Ун пек баннерсене республикӑри «Хастар» ушкӑн пуҫарӑвӗпе хатӗрлеҫҫӗ. Вӗсене Ҫӗнтерӳ кунӗ тӗлне Шупашкарта вырнаҫтарӗҫ.
Патӑрьелӗнче шӑпӑрлансем пултарулӑх ӑмӑртӑвне хутшӑннӑ. Унта ача пахчине ҫӳрекенсем хушшинче «Янра, сӑввӑм, хыттӑнрах» сӑвӑ конкурсне иртнӗ.
Патӑрьелти «Юмах» ача пахчине ҫӳрекен Екатерина Ялукова пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. Кун пирки Мая Селендеева-Салампи халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ. Катя «ача садне ҫӳрекенсем хушшинче ирттерекен «Янра, сӑввӑм, хыттӑнрах» сӑвӑсен конкурсне манӑн «Пуканеҫӗм, пукане» сӑввӑмпа хутшӑннӑ. 1-мӗш вырӑн ҫӗнсе илме пултарнӑ», – хыпарланӑ вӑл.
Чӑваш Енре автор ҫырнӑ юмахсен конкурсене ирттерме йышӑннӑ. «Халӑх хӑватӗнче – пуласлӑх» автор юмахӗсен пултарулӑх ӑмӑртӑвне Чӑваш наци ӑслӑлӑхпа ӳнер академийӗн «Фольклористика» уйрӑмӗн ертӳҫи, халӑх академикӗ Эдисон Патмар пуҫарнипе Чӑваш наци ӑслӑлӑхпа ӳнер академийӗ ирттерет.
Академин пайташӗ Елизавета Долгова пӗлтернӗ тӑрӑх, конкурса ирттернин тӗллевӗ – чӑваш чӗлхине аталантарасси. Ҫӗнтерӳҫӗсене хаклӑ парнесем хавхалантарассине хыпарланӑ.
Материалсем чӑвашла пулмалла. Юмах А4 калӑпӑшлӑ хут ҫинче 5 страницӑран ытла пулмалла мар. Шрифчӗ – 14.
Ӗҫсене раштав уйӑхӗн 10-мӗшӗччен dolgovaliza2009@yandex.ru электрон адреспа йышӑнӗҫ.
+13.3 °C