Шупашкарта чӑваш ачисен «Эткер» смени уҫӑлни пирки эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха. Халӗ смена хупӑннӑ.
Тутарстанри, Пенза, Чӗмпӗр облаҫӗсенчи тата ытти тӑрӑхри чӑваш ачисем чӑвашла выляса та кулса каннӑ. .
«Ку сменӑна килнӗ ачасем чӑваш халӑхӗн йӑли-йӗркийӗпе кӑсӑкланаҫҫӗ. Чӑваш чӗлхине пула вӗсем ку сменӑна лекеҫҫӗ», —пӗлтернӗ смена ертӳҫи Ирина Диарова Чӑваш Енӗн патшалӑх телерадиокомпанийӗн журналисчӗсене.
«Кун пек лагерьсемпе кун пек программӑсене пӗр смена ҫеҫ пултарас килмест манӑн. Вӑл пӗчӗк ачасем валли те, вӑтам классенчисем тата аслӑ классенчисем валли те пулсан аван. Ун пек пулан эпир чӑн-чӑн чӑвашсене ӳстерейӗпӗр», — смена педагогӗ Александр Степанов.
Пукане театрӗнче чӑвашла спектакль лартнӑ. Кун пирки Шупашкарти Александр Степанов вӗрентекен халӑх тетелӗнчи хӑйӗн странцинче хыпарланӑ.
«Пукане театрӗнче тинех чӑвашла спектакль лартрӗҫ. Ку ҫав тери пысӑк пулӑм. Мӗншӗн тесен нумай актёр вылякан спектакльсем унта юлашки вӑхӑтра пулман. Кун пек спектакльсем ытларах та ытларах кирлӗ», — тесе палӑртнӑ постра Александр Марсович.
Кунта сӑмах асӑннӑ театр 80-мӗш сезонра Леонид Агаков хайлавӗпе лартнӑ «Ылтӑн вӑчӑра» спектакль пирки пырать.
Чӑваш патшалӑх пукане театрӗнче пуканесем чӑвашла калаҫма пуҫлани, чӑн та, аван.
Чӑваш чӗлхин пултаруллӑ тӗпчевҫи тата ӑста вӗрентекенӗ, халӑх ӗҫӗн хастарӗ Василий Алексеевич Андреев ҫак уйӑхра утмӑл пиллӗк тултармаллаччӗ. Анчах синкерлӗ шӑпа ӑна ҫак ӳсӗме ҫитме памарӗ. 2002 ҫулта, 41-ре чухнех, унӑн канӑҫсӑр чӗри тапма чарӑнчӗ. Хавас, уҫӑ кӑмӑллӑ, вӑйпитти ӗҫтешӗмӗр кӗтмен-туман ҫӗртен ку тӗнчерен кайрӗ...
Василий Андреев 1960 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Канаш районӗнчи Ешкилт ялӗнче ҫуралнӑ. Шуркасси вӑтам шкулӗ хыҫҫӑн Чӑваш патшалӑх университечӗн историпе филологи факультетӗнче тата Ленинград (хальхи – Санкт-Петербург) университечӗн Хӗвелтухӑҫ факультетӗнче пӗлӳ илнӗ.
Кайран Хӗвелтухӑҫ факультетӗнчех аспирантурӑра вӗренме пуҫланӑ. Тӗрӗк филологийӗ кафедрин пуҫлӑхӗ С.Н. Иванов профессор унӑн ӑслӑлӑх ертӳҫи пулнӑ. Тӗпчев теми – чӑваш чӗлхинчи вӗҫленӳ категорийӗ. Василий Алексеевич тӑван чӗлхери падежсене ҫӗнӗлле хаклать, вӗсен семантикӑпа синтаксис енӗсене шайлаштарать, халиччен никам та асӑрхаман килӗшӳсене палӑртать.
Аспирантурӑра вӗреннӗ чухнех ҫамрӑк тӗпчевҫӗ Пӗтӗм тӗнчери алтаистика конференцийӗн (ПИАКӑн) Ташкентра иртнӗ сессине хутшӑнчӗ, «Чӑваш тата финн-угр чӗлхисенчи абессив (ҫуклӑх падежӗ)» темӑпа тухса калаҫрӗ.
Чӑваш Республикин Вӗренӳ министерстви чӑваш чӗлхине шкулсенче вӗрентесси питех те аван пулса пынине пӗлтернӗ. Кун пек хурава Шупашкарти шкулсенчен пӗринче чӑваш чӗлхи учителӗнче ӗҫлекен Александр Степанов патне те ярса панӑ.
Александр Марсович пӗлтернӗ тӑрӑх, уйӑх ҫурӑ каялла республикӑри вӗрентекенсем тӳре-шара патне нумай чӗлхеллӗ классем (шкулсем) уҫасси тата вӗсенче чӑваш чӗлхине тарӑннӑн вӗрентесси пирки ҫырнӑ.
«Ну мӗнех, ку ҫырупа килӗшӳллӗн, чӑваш чӗлхипе ҫыхӑннӑ лару-тӑру питӗ аван», — кӑшт тӗлӗнсерех хыпарланӑ Александр Степанов хӑйӗн страницинче.
159 шкулта пуҫламӑш классенче вӗренекенсем пур предмета та (вырӑс чӗлхипе литература вулавӗсӗр, ют чӗлхесемсӗр пуҫне) чӑвашла вӗренеҫҫӗ иккен.
«Чӑннипе каласан, хамӑр республикӑшӑн «савӑнмалли» кӑна юлать. Паллах, ӗненес килет, кун ҫинчен ҫырура каланӑ, ӗҫлӗ ушкӑн хӑйӗн ӗҫне тивӗҫлӗ пурнӑҫласса шанатӑп», — пӗтӗмлетнӗ хастар вӗрентекен.
Чӑваш Енре чӑваш ачисен «Эткер» смени черетлӗ хутчен ӗҫлеме тытӑннӑ. Кун пирки Александр Степанов чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗ «Контактра» халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
«Кӑҫал эпир ӑна Ирпипе, Ирина Диаровӑпа, 10-мӗш хут ирттеретпӗр. Тӗлӗнмелле!!! Тӗрлӗ регионта пурӑнакан чӑваш ачисем Шупашкарта пухӑнса пӗр-пӗринпе пӗр чӗлхе тупса «Чӑваш тӗнчине» туйма тытӑнӗҫ. Шанас килет паллах. Паянхи кун вӗсем пӗр-пӗринпе паллашрӗҫ, юрларӗҫ те ташларӗҫ, хӑйсен тӑван енӗ ҫинчен постер хатӗрлерӗҫ, ыттисене паллаштарчӗҫ», — каласа кӑтартнӑ хастар вӗрентекен хӑйӗн страницинче.
Чӑн та, питех те пӗлтерӗшлӗ ӗҫ туса ирттереҫҫӗ.
Чӑваш Енре GigaChat нейросете чӑвашла вӗрентессипе тимлекен ӗҫ ушкӑнӗ туса хума йышӑннӑ.
Йышӑнӑва нумаях пулмасть Министрсен Кабинечӗн Председателӗ Сергей Артамонов алӑ пуснӑ.
Ӗҫе йӗркелесе пырассишӗн республикӑн Культура министерстви яваплӑ пулӗ.
Нейросете Чӑваш вӗрентни тӑван чӗлхемӗре хальхи вӑхӑтри технологисем урлӑ сарасси.
Чӑвашла вӗренес килет-и? Чӑваш чӗлхи вӗренмелли сарӑм хута янӑ. Ӑна телефон ҫине уҫласа илме пулать.
Сарӑма Павел Шкаликов программист шухӑшласа кӑларнӑ. Унта лексикӑпа грамматикӑна вӗренме, вӑл е ку сӑмаха тӗрӗс мӗнле каламаллине пӗлме, тӗрлӗ хӑнӑхтару пурнӑҫлама пулать.
Сарӑмра онлайн-словарь те пур. Ӑна программист, Чӑваш халӑх сайчӗн редакторӗ Николай Плотников хута янӑ.
Шупашкарти аэропорта пӗтӗмпех юсаса ҫӗнетнӗ хыҫҫӑн ӗҫлеттерсе яни пирки эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха. Кун пирки халӑх тетелӗнче те хыпарлакансем йышлӑ пулчӗҫ. Анчах ҫак йӗркесен авторӗ унта пулнӑ май тепӗр япалана асӑрханӑ.
Аэропортра халӗ чӑваш чӗлхи тивӗҫлӗ вырӑн йышӑнать. Алӑксем ҫинче икӗ чӗлхепе: вырӑсла тата чӑвашла — ҫырса хунӑ.
Унран та ытларах: авиапассажирсем валли калакан пӗлтерӳсене те унта халӗ вырӑсла ҫеҫ мар, чӑвашла та пӗлтереҫҫӗ.
А.Г. Николаев ячӗллӗ аэропортӑн пресс-служби ҫак йӗркесен авторне пӗлтернӗ тӑрӑх, ӳлӗмрен самолётсенче те чӑвашла хыпарлама пуҫласшӑн.
Чӑваш Енре нумай функциллӗ центрсенчи терминалсемпе сайтсенче чӑвашла калаҫакан ИИ-пулӑшуҫӑ хута ярасшӑн. Ку ӗҫе икӗ ҫулта тума палӑртнӑ.
Ку сервис ҫынсене онлайн-режимра консультаци пама пултарӗ. Вӑл ҫынсенчен килнӗ ыйтусене хӑйех тӗрӗслӗ. Ку вӑхӑта перекетлеме май парӗ.
Кунсӑр пуҫне искусствӑлла технологисемпе центрӑн пӗрлехи колл-центрӗнче калаҫӑва чӑвашла куҫарнӑ ҫӗрте те усӑ курӗҫ.
Максим Кузнецовӑн «Эпӗ чӑвашла калаҫатӑп. Чувашский язык с нуля: самоучитель для начинающих» ятла кӗнеки пичетленсе тухнӑ. Ӑна Тутар кӗнеке издательстви кӑларнӑ, хальлӗхе унта кӑна сутӑнать.
Максим – Раҫҫей ӑслӑлӑхӗсен академийӗн Хусанти ӑслӑлӑх центрӗн ӑслӑлӑх ӗҫченӗ, ҫамрӑк ӑсчах-лингвист, полиглот, куҫаруҫӑ, журналист, поэт. Унӑн унччен те кӗнекесем тухнӑ: «Русские черты в вепсском синтаксисе» (2018), «Коренные народы Ленинградской области и их современные праздники» (2021), «Татарский язык с нуля: самоучитель для начинающих» (2022), «Elo» (веп чӗлхипе ҫырнӑ сӑвӑсен пуххи, 2023).
Максим чӑвашла 2023 ҫулхи ака уйӑхӗнче кӑна вӗренме пуҫланӑ. Унччен вӑл чӑвашла пӗр сӑмах та пӗлмен. Икӗ уйӑхра Максим грамматикӑна вӗреннӗ. Чӑвашла вӗренме пулӑшакан кӗнекене вӑл 2023 ҫулхи ҫӗртмерен пуҫласа 2024 ҫулхи ака уйӑхӗччен хатӗрленӗ. Ҫав тапхӑрта вӑл чӑвашла пач пӗлменнисем валли кирлӗ чӑваш грамматики пирки пысӑк ӗҫ ҫырнӑ. Калӑпӑшӗ пысӑк пулнӑран кӗнеке евӗр пӗр пайне кӑна кӑларма йышӑннӑ.
Максим пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗркунне Хусанта, Шупашкарта, Ӗпхӳре тата Санкт-Петербургра кӗнеке хӑтлавне ирттерме палӑртнӑ.
+9.3 °C